وتار

سەلاحەدین.. ژ دەولەتا ئەیوبی بو دەولەتا کوردی؟

کورد ئێك ژ گەلێن ئیسلامی یێن گرنگن، هەروەکی عەرب و تورك و فارسا…هتد هەروەسا کورد باشتر بون ژ فارس و تورکا ژ لایێ وەرگرتنا دینێ ئیسلامێ و مان ل سەر ڤی دینی و سەرکرداتیا ڤی دینی کر ل دویفدا، هەر وەکی یا دیار دەمێ کو “ناسر سەلاحەدین و برایێن خو و نەڤیێن خو سەرکرداتیا دەولەتا ئیسلامی کری نێزیکی ئێك سەدە، کو شییان مسرێ و خەلکێ وێ دووبارە بزڤرینە سەر مەزهەبێ سونی، و ل دویڤدا ب وەلاتێ شامێ و دەڤەرێن دی یێن ئیسلامێ ڤە گرێدا، کو پێنگاڤا دووێ بو ژ ئاڤاکرنا دەولەتەکا ئیسلامی یا ئێکگرتی.

و پێنگاڤا سێیێ ئازاد کرنا (بێت ئەلمەقدس) بو ژ دەستێ خاج پەرستا. ئەگەر پاراستنا خودێ نەبا، کو دینێ ئیسلامێ ل وی دەمی ب “ناسر سەلاحەدین” و لەشکەرێ وی ژ هوزێن  کوردی و مەمالیکێن وان یێن تورکا ئەوێن دناڤ رێزێن لەشکری یێن ئەسەدی و سەلاحی دا،موسلمان نە دشییان کو ل سەر خاج پەرستا بسەرکەڤن. و ئەگەر ژ بەر وان ناکوکیان نەبا ئەوێن کەڤتینە د ناڤ ئەندامێن خێزانا ئەیوبی ل سەر دەستهەلاتێ، حەتمەن(چ پێنەڤێت) دا دوماهیکا خاج پەرستا ل سەر دەستێ ئەیوبییا بیت، لێ ئەڤە ئێشەکا هەتا هەتاییە ل دەڤ کوردا کو کو بو ئەگەر دەستهەلاتا وان ل وی سەردەمێ گرنگ ب دوماهیك بیت، هەر وەکی بسەرێ ئوسمانییا هاتی ل دویفدا ئەوێن کو با ماوێ پێنج سەدە حوکم ل جیهانا ئیسلامی کری.

لێ سەرەڕایی ڤێ چەندێ ئەگەرێ سەرکداتییا مەمالیکا بو مسرێ بەشەکێ مەزن دزڤریت بو سەلاحەدین و مامێ وی  ئەسەدە دین شێرکو و کورمامێن وان، چونکی ئەوان تیمائەسەدی و یا سەلاحی دروست کر ژ وان مەمالیکا ئەوێن ئینایین ژ ناڤەڕاستا ئاسیا و ل دەڤەرا قەڤقازێ، و ئینانە د ناڤ لەشکەرێ خو دا و دناڤ قەسرێن خودا، و ل دوڤدا بونە کەسێن خودان پلە و پوست د سەکردایەتییا مسرێ و شامێ دا  بو ژناڤبرنا مەغولێن سەنەم پەرست، و ئەو بەرمایکێن مایین ژ خاجپەرستا ل دەڤەرا شامێ.

ئەیوبی و نەڤیێن وان یێن هەڤچەرخ

دبیت کو ڤەکولەر و چاڤدێر وەسان هزربکەن کو بڕینەکا مێژوویی دناڤبەرا ئەیوبیان و نەڤیێن وان یێن کورد یێن هەڤچەرخ  دا یا هەی، بێ گومان ئەڤە ژ ئەنجامێ وێ هەڤرکیا دناڤبەرا ئەندامێن خێزانا وان  دا هەی کو بو ئەگەر ئەو ژ دەستهەلاتێ و سەرکردایەتیێ دویر ئێخستن، و ئەوێن ماین ژی حوکم ل هندەك دەڤەرێن جودا جودا یێن ژێك دویر ل جیهانا ئیسلامی کربو نموونە میرنشینا “حەسەن کێڤا” ل باشورێ روژهەلاتێ ئەنادولێ، کو خێزانا ئەیوبی پشتی ژناڤچونا دەولەتا ئەیوبی ل مسر و شامێ ل سالا 1250م بو ماوەیەکێ درێژ حوکم ل مێرنشینا “حەسەن کێڤا” کر، ئەڤ بڕینا مێژوویی دێ بەرسڤا گەلەك پرسیارێن دیارکری دەت ئەوێن کو هەتا نوکە دهزرا نڤشێ کوردا هەین، بوچی عەرەب و فارسا و تورکا مفا ژ ئیسلامێ دیت و کوردا چ مفا ژێ نەدیت؟!

یان ب دەربڕینەکا دی.. ئەو موسلمانێن مە ل سەری ئاماژە پێکری “کورد بو مەرەمێن خو بکارئینان” دا بگەهنە ئارمانجێن خو!، کوردێن ئەیوبی ب لێبورینڤە نەشییان بەردەوامیێ بدەنە سەرکرادیەتییا جیهانا ئیسلامی، ژبەر کو کورد مانە ب هەڤرکیا ڤە ل سەر دەستهەلاتێ، کو ئەڤ چەندە ل سەردەمێ مێرنشینێن کوردی ل سەردەمێ دەولەتا عەباسی یێ دووێ “مێرنشینا حەسنەوی و عەنازی باشترین نمونە نە بو ڤێ چەندێ” دیار دبیت، ئەگەر دەولەتا ئەیوبی بەردەوام با د سەرکرداتییا جیهانا ئیسلامی دا بو چەند سەدەیەکێن دی بێگومان دا کوردا جهەکێ بلندتر ژ یێ نوکە هەبیت. و ب هزرا من ئەیوبی  بخو ئەگەرێ سەرەکی یێ ڤێ چەندێ نە، چونکی وەکی مە بەری نوکە ئاماژە پێکری مەمالیك ل دەوروبەرێن قەسرێن ئەیوبییا بون و دناڤ لەشکەرێ وان دا بون ل سەر دەستێن وان یێن هاتینە پەروەدە کرن، گەنجێن بچیك بون چ ژ ەستهەلاتێ و سیاسەتێ نە دزانی، بتنێ هونەرێ شەری دزانی، لێ دەمێ ل سەر دەستێ ئەیوبییا هاتینە پەروەردە کرن؛ شییان ئەو ناکوکی و هەڤرکیێن دناڤبەرا ئەندامێن خێزانا ئەیوبی ب دەلیڤە بزانن، هەتا کو کوردێن ئەیوبی گەهشتنە وی ڕادەی کو ئاڤرەتەك حوکمی ل وان بکەت ب ناڤێ”شەجەرەت ئەلدور”، کو هەڤژینا دوماهیك مەلکێ وان بو ل مسرێ، و ئێك ژ مەمالیکا کو دروستکریێ ئەیوبییا بو هەڤژینی دگەل ڤێ ئاڤرەتێ پێك ئینا. ئەگەر ئەو سیڤەتێن سەرکردایەتی یێن ل دەڤ سەلاحەدینی هەین ل دەڤ وان کەسێن دی یێن خێزانا ئەیوبی ئەوێن کو لدویف وی دا هاتین هەبان دا دەولەتا ئەیوبی یا هەلبژارتی بیت کو جهێ ئیبراتوریەتا ئوسمانی بگریت ئەوا کو ل پشتی وان و مەمالیکا حوکم کری، و کارتێکرنەکا ئێکسەر هەبو ل سەر دامەزراندنا کیانەکێ سیاسی بو دەولەتا تورکی پشتی دەولەتا ئوسمانی.

وژبەر کو ئەزێ هەڤڕا مە دگەل نڤیسەر “بیر ڕوستم” ئەزدێ نڤیسینا وی ئاماژە پێکەم ئەوا نڤیسایی ل سەر هێرشا هندەك ژ کوردان ل سەر سەلاحەدینی کو پێکولێ دکەن ڕولێ وی کێم بکەن ژبەر کو وی دەولەتەکا کوردی نە دامەزراند ل دویف تێگەهێ هەڤچەرخ کو دبێژیت :” هندی ئەز پتر ل سەر مێژوویا ئێك ژ مەزنترین کەسایەتیێن مێژوویا روژهەلاتێ هەمی بخوینم  کو ئەو ژی سەرکردە و رزگارکەر سەلاحەدین ئەیوبی” یێ کورد” و ئەو دەستکەڤتێن بدەست خو ڤە ئینای کو کێم کەسا د مێژوویا دەڤەرێ و جیهانێ دا شییان بدەست خو ڤە بینن.. و بەرامبەری ڤێ چەندێ گەلەك وەسڤێن خراب و بێ بنەما من ل سەر خواندینە ب تایبەتی ژلایێ  خوشك و برایێن مە یێن کورد ڤە ، وەکی؛ ئەم کورد چەند بێ شانسین، ئەم یێن هاتینە سەردابرن و مە بو بەرژەوەندیا خو کار نەکریە، و ئەم یێن هاتینە بکارئینان وەك بەندە ل دەڤ کەسێن دی و مە بو بەرژەوەندیا وان کارکریە و بەرژەوەندیا کەیسێن وان و “سەلاحەدینی” بو کوردا دەولەتەك نە دانا وەکی ئوسمانیا و سەفەویا”.. بو زانینن ئەڤ چەندە یا دورە ژ واقعی و ڕاستیێ؛ کو ئەو هەمی کارێن کرین وی سەرکردێ مەزن بو دامەزراندنا دەولەتەکا کوردی ئەیوبی بو، لێ ژ ئەگەرێ نەساخ بونا وی و مرنا وی یا بلەز و جێگرێن وی یێن کو نە هەژی دەستهەلاتێ و بەرپرسایەتیێ ژ برا و کورێن وی یێن کو هاتینە جهێ وی پشتی مرنا وی، ئەڤە ژلایەکی ، و ژ لایەکێ دی هەڤرکی و ناکوکیێن وان ل سەر میراتی و دابەشکرنا ئەردی، بو ئەگەر کو دەولەتا ئەیوبی یا کوردی زی ژناڤ بچیت.. لێ دا کو دوژمنێن مە وەك بەندە مە دیار بکەن و مە خەمگین بکەن ” ئەڤە ژی پشتی کو کورد و ژ وان سەلاحەدینێ ئەیوبی شییان بسەپینن کو نەشێن ل سەر کوردان بسەر کەڤن ژ لایێ لەشکەری ڤە” بەرەڤ خرابیێ و سەردابرنێ ڤە چوون؛ و کورد مژویلی وێ چەندێ کرن کو کوردا ژ لایێ مێژووی ڤە بو بەرژەوەندیا خو کار نەکریە، و هەردەم وەك بەندە و کرێ گرتی بوینە بو کەسێن دی”. (الحوار المتمدن، صلاح الدین و تاسیس للدولة الکوردیة، العدد 4937 فی 26/9/2015.

و ژ لایەکێ دیڤە ئەگەر کوردا چ قەنجی ل سەر کەسێ نەبن د ئیسلامێ دا ، بێ گومان وان گەلەك باشی یێن ل خەلکێ مسرێ و شامێ کرین، وان مسر رزگار کر ژ مەزهەبێ شیعی ئیسماعیلی، و مزگەڤتا ئەقسا ژ دەستێ خاج پەرستا رزگار کر.

ئەڤجا نڤشێ نوکە یێ هەڤچەرخ ماف نینە کو سەلاحەدینی تومەت بار کەن و توانج و ئاخڤتنێن کرێت بێژنێ کو هەتا بکێر کەسەکێ ئاسای ناهێت ڤان وەسفا بێژنێ، ئەڤجا چاوا بو مەزنترین سەرکردێ کوردی د درێژیا مێژوییێ دا، کو روژهەلاتناس و زانایێن روژئاڤای یێ هەلبژارتی وەك سەرکردەکێ مەزن یێ ئیسلامێ و یێ کوردان و گەلەك نڤیسین یێن ل سەر وی و ژیانا وی نڤیسین پتر ژ وان هەمی نڤیسینێن ل سەر خەلکێ کورد هەمیێ هاتینە نڤیسین، هەتا کو ئێك ژ سەرکردێن کورد یێن مەزن د مێژوویا هەڤچەرخ دا توڕە بو دەمێ کەسەکی وەسفا وی کری و گوتیێ ” تو سەلاحەدینی”، بەرسفدا و گوت:” ئەز نا گەهمە ئاستێ سەلاحەدینی، و چ کورد نەشێن بگەهنە ئاستێ وی”، هەر ژ بەر ڤێ چەندێ ئیمبراتورێ ئەلمانیا “ولهێلمێ دووێ” دیاریەکا رەمزی کو پێك دهات ژ “پەنجەرەکێ”  هنارت دا کو بدانە سەر گورێ سەلاحەدینی ل دیمەشقێ.

و ئەز دزانم کو گەلەك کوردێن علمانی ب هەمی لایەنێن خو ڤە ژ مارکسییا و لیبرالیا ئەوێن کو مێژوویا سەلاحەدینی کرێت دکەن، سەرەدانا گوڕێ وی دکەن هەر چەند دەلیڤە بو وان چێبیت بچنە دیمەشقێ، ئەڤە بەڵگەیە ل سەر وێ چەندێ کو ئەو دبینن سەلاحەدین سەرکردەکێ مەزن بویە سەرەڕایی وێ چەندێ کو ئەو دانپێدانێ بشێوەیەکێ ئاشکرا بڤێ چەندێ ناکەن.

بوچی سەلاحەدینێ ئەیوبی دەولەتەکا کوردی نە دانا؟

و ژ وام تومەتێن دئێخنە پال سەلاحەدینی ژ لایێ علمانیێن کورد ڤە ب هەمی یایەنێن خو ڤە مارکسی و لیبرالی، کو وی چ نە کریە بو گەلێ خو یێ کورد، ئانکو کوردان چ کیانێن سیاسی نە بون (دەولەت ل دویڤ تێگەهێ نوکە)، ئەگەر وان مێژوو خاندبا دا بو وان دیار بیت کو هەمی ئیمبراتوریەت و دەولەت یێن گەل و نەتەوە و ئاینێن جودا جودا ئەوێن کو ل سەردەمێ ئیسلامی یێ ناڤین هاتینە دامەزراندن، ئەوێن کو هەڤچەرخ دگەل سەلاحەدینی، ل سەر بنەمایێ دینی هاتبونە دامەزراندن، وەکی ئیمبراتوریەتا ڕومانی یا پیروز دەولەتەکا مەسیحی بو، و خیلافا عاباسی و فاتمی و دەولەتا ئەیوبی و مەمالیکا د ئیسلامی بون، و دەولەتا چینی یا کونفوشیوسی بو، و ئیمبراتوریەتا موریین یا هندی  یا هندوسی بو، و هەمی دەڤەرێن دی یین جیهانێ ب ڤی شێوەی بون ل وی سەردەمی.

ئەو دەولەتا نەتەوەیی ئەوا کو نوکە نڤشێ کوردیی یێ هەڤچەرخ و چینا علمانی یا نوکە بەحس ژێ دکەن، ل ئاوروپا دەرکەڤت پشتی شورەشا فەرنسی 1789ز،بتایبەتی پشتی بزاڤێن نەتەوەی ل سالا 1848ز، ئەوێن ل ئاوروپا سەرهلداین، کو پشتی سالا 1860ز دەولەتێن نەتەوەی پەیدابون وەکی: ئیتالیا و ئەلمانیا، لێ سەلاحەدین  ل سالا 1139 ز مریە، ئانکو جیوازی ن ناڤبەرا ڤان هەردو بەروارادا پتر ژ 600 سالا نە.

ژ ئەوا بوری دا بو مە دیار دبیت کو تەیارێ  علمانی ب هەمی لایەنێن خوڤە مارکسی و یەساری و لیبرالی  پێکولێ دکەن کو هزر و مەنهەجێ مێژوویا ئاوروپی یا هەڤچەرخ ل سەر مێژوویا ئیسلامی یا بەری هزار سالا ب سەپینن، ئانکو وان دڤیا کو مێژویا یا ئاوروپی یا مادی و مەرکەزیا وێ ل سەر مێژوو و کومەلگاها مە بسەپینن، سەرەڕایی ئەو جیوازی یا مەزن یا دەمی دناڤبەرا وان دا، و وان قوناغێن مێژووی یێن جیواز، و جیوازیا ئاینی و هزری و ئابوری و کومەلایەتی یا د ناڤبەرا ملەتێن ئاوروپا و ملەتێن دیادا هەی ب تایبەتی مللەتێ کورد،  و ئەگەر ئەو بزڤرنە ژێدەرێن خو یێن ئاوروپی دێ بینن کو سەلاحەدینی جهەکێ تایبەت یێ ل دەڤ ئاوروپییا هەی کو چ سەرکردێن دی یێن موسلمانا نا گەهنێ ژ بلی پێغەمبەرێ ئیسلامێ مەحەمەد کورێ عەبدولای (سلاڤێن خودێ ل سەر بن) ل دویف دیتنا ئەوروپییا.

هەلویستێ روژهەلاتناسا ژ سەلاحەدینی

گەلەك ژ روژهەلاتناسێن ئاوروپی ژ نەتەوێن جودا جودا دەهان کتێبێن گرنگ ل سەر ژیانامە سەلاحەدینی بخو و جیهادا وی و خێزانا ئەیوبی نڤیسینە، یان ژی بەحسێ وی هاتیەکرن دناڤ کتێب و ئەنسکلوپیدیایێن (مەوسوعاتێن)وان دا ئەوێن ل دور شەرێن خاچ پەرستا و یێن دی، و د ئەنسکلوپیدییا (الحرة) ئازادا هاتی: “سەرەڕای جیوازییا بیروڕایێن سەرکردێن مەسیحییا پەسنا سەلاحەدینی دکەن، بتایبەتی “ڕیچارد دلێ شێری”، کو ل سەر زارێ وی هاتیە ڤە گوهاستن سەبارەت سەلاحەدینی گوتیە “میرەکێ مەزنە و بێ گومان مەزنترین و هێزترین سەرکردێ جیهانا ئیسلامیە”، و یا ڤەرە کو گوتنا بناڤودەنگ یا هوزانڤانێ ئیتالی یێ مەزن دانتی ئەلیگیری (ل سالا 1321ز مری) ژ بیر نەکەین کو د کتێبا کومێدییا خوداوەندی(کومیدیا الالهیة) دبێژیت: ” من سەلاحەدین وەك مللەتەك تنێدیت”.

ل خوارێ  بناڤودەنگترین ڤان روژهەلاتناسانە:

1. ستانلی لین پول د کتێبا “سەلاحەدین و کەڤتنا مەملەکەتا بێت قودس”.
2. هاملتون جێب د کتێبا “ ژیانا سەلاحەدینی”.
3. ماڵکوم لیونز و جاکسون د کتێبا “ سەلاحەدین: سیاسەتا شەرێ پیروز”.
4. چارلز بوزلت د کتێبا ” سەلاحەدین میرێ هەسپسواریێ“.
5. ئەلبیرت شاندور د کتێبا ” سەلاحەدین ئەیوبی پاقژترین قەهرەمانێ ئیسلامێ”.
6. لیدیا ئەندریڤینا سیمینوفا د کتێبا “سەلەحەدین و مەمالیك ل مسرێ”.
7. کارین ئارمسترونگ د کتێبا ” قودس: ئێك باژێر و سێ بیروباوەر“.
8. جاستون ڤییت د کتێبا ” قاهیرە: باژێرێ هونەر و بازرگانیێ”.
9. ستانلی لین پول د کتێبا “سەرهاتیا قاهیرە”.
10. وول دیورانت د کتێبا ” چیروکا شارستانیەتێ”.
11. کارل بروکلمان د کتێبا ” مێژوییا مللەتێن ئیسلامیی”.
12. گوستاڤ لوبون د کتێبا ” شارستانیەتا عەرەبا”.
13. مەکسیم رودنسون د کتێبا ” وێنێ روژئاڤای و ڤەکولینێن عەرەبی و ئیسلامی”.
14. ئولج ڤولکڤ د کتێبا “قاهرە: باژێرێ هزار شەڤ و شەڤەك”.
15. مایکل مورجانن د کتێبا ” مێژوویا بەرزە”.
16. زیگرید هونکە د کتێبا ” خودێ نەیێ وەسا یە”.
17. توماس ئارنوڵد د کتێبا ” بانگەخوازی بو ئیسلامی”.

مەزنکرنا ڕولێ بابکێ خورەمی و ئەبی لوئلوئةی!

و ژلایەکێ دی ڤە، ئەڤ کەسانە دا کو پتر سمبولێنئیسلامی یێن کوردی کرێت بکەن، وەك هەستکرنبکێماتیێ ل دویف شلوڤەکرنا زانستێ دەرونی یێهەڤچەرخ، هندەك کەسێ کو هەژی هندێ نینن بهێنە بەحس کرن ژ لایێ مێژووی ڤە، ئەڤ کەسە ئینان و کرنە سمبولێن مللەتێ کورد! بێی هیچ بەڵگە بتنێ پشتبەستنا خو ددانە سەر هەستێن خو و بازرگانیێا هزری یا ئاشوپی، بڤی کاری ناڤودەنگێ مێژوویا ئیسلامی یا کوردی کرێت دکەن ب کەسێن وەکی (ئەبو لوئلوئێ فارسی یێ مەجوسی)، و (بابكێ خەرەمی) کو لدویڤهەمی مێژوونفیسا کوڕێ زنایێ یە (نە یێ شەرعیة)، و سەدان و هزاران بێ گونەهێن کوشتین بێ ئەگەر، بتنێ بو تێر کرنا حەزێن خویێن دەرونی یێن ناساخ، و چ پەیوەندی ب کوردان ڤە نەبویە نە نێزیك و نە دویر، کو ب بزاڤەکێ ڕابو ل هەرێما ئازەربایجان؛ ژبەر ڤێ چەندێ ئازەریا پەیکەرێ وی دروست کریە کو وەك قەهرەمانێ خو یێ نەتەوەی ددانن و ئەڤ پەیکەرە ل مەزنترین گورەپانا باکو دانایە، پایتەختێ جمهوریا ئازاربایجان، و ل تەبرێزێ ژی پایتەختێ ئازەربایجانا باشور ل ئیرانێ. هەروەسا ئیرانییا مەزارگەهەك یێ بو قەهرەمانێ خو یێ نەتەوەیی (ئەبو لوئلوئە مەجوسی) دانای ل شارێ کاشان ل ناڤەڕاستا ئیرانێ، کو ل دویف دا بو ئێك ژ هێمایێن دینی ل دەڤ شیعێن ئیرانێ، و هێمایێ نەتەوەی ل دەڤ ئیرانیێن ئاری، ئەڤەژی وەك تولڤەکرنەك ژ خەلیفێ ڕاشدین عمرێ کورێ خەتابی ژبەر کو دەولەتا فارسی یا ساسانی ژناڤبر بو، و دیانەتا مەجوسی نەهێلا.

و بابەکێ خورەمی سەرکردێ بزاڤا خورەمی یا بەدڕوشتی بو(مزدەکیا نی) وەك بەردەوامیەك بو ئەو بزاڤا (مزدەکی) دروستکری ل سالا 487ز ل سەردەمێ دەولەتا ساسانی، کو بانگەوازی دکر بو یەکسانیێ د هەبونائافراتا و پاران دا، کو ل پشت ڤێ بانگەوازیێ هندەك ئارمانجێن خراب و پیس هەبون بەرامبەر مروڤایەتیێ وەکی: بکارئینانا ئاڤرەتێ و جوانیا وێ بو حەزێن خو یێن کەسی، و دەستبسەرداگرتنا سەروەت و سامانێ زەنگینا ب بهانایا یەکسانیێ،  و پاشایێن ساسانی(قوباد و کورێ وی کیسرا ئەنوشێروان) ل دیف ڤێ چەندێ چون هەتا کو ل سالا 530ز ئیسلامێ ئەڤ چەندە ژ ناڤبری، و بابکێ خورەمی هات دا کو ڤێ بانگەخوازیا پیس و کرێت نی کەتە ڤەل سەردەمێ عەباسییا ل سالا 201ك، کو بو ئەگەرێ رێژتنا خینەکا زور و مەزاختنا پارەیەکێ گەلەك کو تێرا هندێ دکر کو ئەو دەڤەرێن پاشکەڤتی یێن خیلاڤەتا عەباسی ئاڤابکەن و بەرەڤپێشڤە ببەن، و هەروەسا بو ئازادکرنا دەڤەرا قەڤقاز و دەڤەرێن دی یێن گرنگ ئەوێن کو ل بن دەستهەلاتا ڕومێن بێزەنتی بو، و بەلاڤکرنا بیروبوچونێن خودایێ ئێکانە ل وان دەڤەرا، و ئەڤ دەڤەرە ژی ئێخستبانا بن دەستهەلاتا خیلاڤەتا ئیسلامی.

و ل دویف دا هندەك بزاڤ و پارتێن چەپ یێن هەڤچەرخ دەرکەڤتن کو ل دویڤ هزرا مزدەکی و بابەکی دچن د مێژوویا هەڤچەرخ دا، و دهێنە هژمارتن بزاڤێن کومەلایەتی و شورەشگێری کو یێن هاتینە دامەزراندن بو نەهێلانا دەستهەلاتا زەنگینا ل سەر فەقیر و هەژارا! و ئازاد کرنا نەتەوێن بن دەست! و ژناڤبرنا بیردوزا مارکسی ل سەدێ نوزدێ و بیستێ ل سەر بزاڤێن کەڤن ئەوێن کو ل سەدێ پێنجێ و نەهێ زاینی هاتینە دانان.

ئیسلامێ پاراستن ل خوییا(تایبەتمەنیا) کوردی کریە

ئیسلامێ پاراستن یا ل کیان و خوییا(تایبەتمەندیا) کوردی کری ژ لایێ ئەردی و مللەتی و زمانی و کولتوری ڤە، بونموونە زمانێ فارسی یێ نوکە پێك دهێت ژ زمانێ (دری)ئەوێ کو تێکهەل بوی دگەل زمانێ عەرەبی، و زمانێ فارسی یێ پەهلەوی نەمایە، و بەهلەویا ساسانی ژی نەمایە تنێ دکتێب و سەرچاوێن مێژویی یێن ئیرانی یێن کەڤندا یێ هەی…

لێ هندی کە زمانێ کوردی یێ نوکە چ کارتێکرن لێ نەهاتیە کرن وەکی زمانێ فارسی، و پاراستن یا ژ تایبەتمەندیێن خو یێن کەڤن کری، چونکی ئیسلام نەهاتیە دا کو دەستبسەر تایبەتمەندی یێن نەتەوەی و زمانی و پێکهاتا کومەلایەتی یا مللەتان دا بگریت، لێ یا هاتی دا کو وان ئازاد بکەت ژ کوسپ زنجیرێن ئاینێن وان و بەرەڤ دادپەروەریا ئیسلامێ ڤە ببەن، و ژ پەرستنا پەیکەر و خوداوەندێن جودا جودا بەرڤ پەرستنا خودایێ ئێکانا ڤە ببەن. و ئاینێ ئیسلامێ هات دا کو کوردا ژ بیروبوچون و ڕێورەسمێن مەجوسییا ” زەرەدەشتی، میسرائی، مزدەکی…هتد) رزگارکەت، و دا کو ئولێن ئاسمانی بگەهینتە ڕوناهی و یاکتا پەرستیێ.

و ل دوماهیێ یا ڤەرە کو ئەم ئاماژە ب ئاخڤتنا نڤیسەرێ کوردی/ سوری (جان دوست) بکەین کو دبێژیت:” من دڤێت دیار بکەم کو دڤێت کەلتورێ ئیسلامی یێ هزری(رەوشەنبیری) بو کوردا جهێ شانازیی بیت ، چونکی ئەڤ کەلتورە نە بتنێ یێ ئێك نەتەوێ دەستنیشانکریە، ژبەر کو هەمی گەلێن موسلمان بەشداری یا د ئاڤراندنا وێ دا کری و ماڤێ وانە کو خو وەك بەشەك ژ ڤی کەلتوری بدانن و مفای ژێ وەرگرن”. و ئەز ژی یێ هەڤڕا مە دگەل وی.

‎ٲ.د. فَرسَت مرعي

د.فرست مرعي اسماعيل مواليد ۱۹٥٦ دهوك ٲستاذ التاريخ الاسلامي في جامعة دهوك له ۲۱ كتابا مؤلفا باللغتين العربية والكردية ، و٤۰ بحثا ٲكاديميا في مجال تخصصه

‎ٲ.د. فَرسَت مرعي

د.فرست مرعي اسماعيل مواليد ۱۹٥٦ دهوك ٲستاذ التاريخ الاسلامي في جامعة دهوك له ۲۱ كتابا مؤلفا باللغتين العربية والكردية ، و٤۰ بحثا ٲكاديميا في مجال تخصصه

Leave a Reply