گەڕان بە شوێن دۆستانی هەڵەبجەدا
ئاوڕدانەوەیەكی كورت لە ژیانی
(د.محمد عبدالله )
رێدار ئەحمەد
رۆشتن‌و لەپاش خۆیان هەڵوێست‌و هەنگاوی مەزنیان بەجێهێشت..
مەردانە ژیان…
ئاشنا نەبوون بەبێدەنگی…
رازی نەبوون بە دەستەمۆیی..
قسەی خۆیان كرد‌و رۆشتن….
وشەی خۆیان نووسی…
كێ هەیە ناوی هەڵەبجەی نەبیستبێت…؟
كێ هەیە كارەساتی ئەو دەڤەرەی نەژنەوتبێت….؟
سەردەم گۆڕا…
ئەگەر جاران ناوهێنانی ئەو شارە‌و باسكردنی كارەساتەكەی‌و ریسواكردنی ئەنجامدەرانی مایەی ترس بووبێت‌و ئەشكەنجە‌و ئازاری بەدواوە بێ، ئەوا ئەمڕۆ باسكردن‌و ناوهێنانی شانازییە، شەرمەزاركردنی ئەنجامدەرانی سانایە…
لەنێوانی ئەم دوو زەمەنەدا جیاوازی زۆرە، هەڵوێست بۆ كاتی تەنگانەیە، ئێستا كاتی ئەوەیە ناوی ئەو كەسانە تۆمار بكەین لەرۆژانێكی سەختدا هەڵوێستیان هەبووە، 32 ساڵ بەسەر كارەساتی هەڵەبجەدا تێپەڕیوە هێشتا لەناو عەرەبدا كەسانێكی زۆر هەن نەك ئامادەی هەڵوێست وەرگرتن نین، بەڵكو گومانیان لەخودی كارەساتەكەش هەیە، ئالێرەوە هەڵوێستی كەسانێكی عەرەب هەن شایستەی تۆماركردن‌و باسكردن بێت…
ئاشنا بوونی دۆستانی هەڵەبجە هێمای وەفادارییە بۆ ئەو مرۆڤە مەزنانەی خاوەن هەڵوێست بوون، ئیدی ئەگەر ئەو هەڵوێست دەربڕینە نووسینی شیعرێكیش بێت…
وەك نووسەرێكی هەڵەبجەیی من لای خۆمەوە ئەمە دەكەمە پرۆژەیەك، بەو ئومێدەی لەداهاتوودا ببێتە پەرتووكێكی گەورە‌و بتوانم ناوی زۆربەی دۆستانی شارە شەهیدەكەمان تۆمار بكەم، بۆ ئەم كارە هاوكاری هەمووانم پێویستە كە بەناوی دۆستانی هەڵەبجە ئاگادارم بكەنەوە، بەو ئومێدەی ئەوانەیان لەژیاندا ماون بە سوپاسێكیش بێت وەفاداری خۆمانیان بۆ دەربڕین.
كەس لە ئێوە ناوی (محمد عبداللە قطبە)ی بیستووە..
كەس لە ئێوە ئاشنایە بەشیعری ئەم شاعیرە..
چی بۆ هەڵەبجە نووسیوە..؟
با لە ژیاننامەكەیەوە دەست پێبكەین:
ناوی دكتۆر محمد عبداللە قطبە، لەزۆر بواردا خاوەنی خزمەتە، لە 1-12-1954 لەوڵاتی قەتەر لە دایكبووە، ساڵی 1983 خوێندنی ئەدەب‌و زمانی ئینگلیزی لە زانكۆی ئەدەنبرە لە وڵاتی بەریتانیا تەواو كردووە.
ساڵی 1990 بڕوانامەی ماستەری لە زانكۆی درم لە بەریتانیا تەواو كردووە، بڕوانامەی دكتۆراشی لەهەمان زانكۆ بەدەست هێناوە.
دواتر گەڕاوەتەوە وڵاتەكەی‌و لە زانكۆی قەتەر بۆتە مامۆستای زمانی ئینگلیزی، پیاوێكی رەوشت بەرز‌و خاوەن باوەڕ بووە، دەڵێن كاتێك لەزانكۆی قەتەر وانەی دەوتەوە هەواڵی ئەوەی زانی كە لە نێو 140 قوتابیدا سێ قوتابی كچ پێویستیان بە قاموس هەیە‌و توانای كڕینیان نییە، لێرەدا بۆ ئەوەی ئەو سێ قوتابیە شەرمندەی بەردەم هاوپۆلەكانیان نەبن دكتۆر محمد قطبە دێت ئەو قاموسە بۆ هەموو قوتابیەكانی دەكڕێت بەدیاری، هەربۆیە لە نێو وڵاتەكەیدا وا ناوبانگ دەردەكات پێویستیت بەهەر شتێك هەبوو لەتواناتا نەبوو بیكڕیت پەنا بۆ دكتۆر محەمەد ببە.
زانست پەروەری‌و پابەندی ئایینی‌و چاكەخوازی لەسیما دیارەكانی ئەم كەسایەتییە بوون.
پیاوێك ئەوە خەسڵەتەكانی بێت، بێدەنگی نازانێت، ئاشنا نییە بەترس، دەستگرتن بەكڵاوەوە كاری ئەو نییە.
كارەكانی دكتۆر محەمەد قطبە لە بواری بانگەوازدا زۆرە لەوانە:
- ئەندامی دەستەی بەڕێوەبردنی رێكخراوی خێرخوازی قەتەر بووە.
- ئەندامی دەستەی دامەزرێنەری دامەزراوەی بەلاغی رۆشنبیری بووە بۆ خزمەتكردنی ئیسلام لەسەر تۆڕی ئینتەرنێت.
- ئەندامی دەستەی ئەمیندارانی هەیئەی ئیغاسەی ئیسلامی لەبەریتانیا بو‌و كە هەیئەیەكی فریاكەوتنی تۆماركراوە لەنەتەوەیەكگرتووەكان.
- ماوەیەك جێگری وەزیری خوێندنی باڵای قەتەر بووە.
- 17 قەشە لەسەر دەستی بڕوایان هێناوە‌و موسڵمان بوون.
بوارەكانی خزمەتكردنی زۆرە كە لێرەدا دەرفەتی ناوهێنانیان نییە.
رۆژی 3-3-2001 لەتەمەنی 46 ساڵیدا بەهۆی نەخۆشی خوێنبەربوونی مەعیدەوە كۆچی دوایی دەكات‌و لە دوای خۆی دوو كوڕ‌و كچێكی بەجێهێشتووە.
دكتۆر محەمەد قطبە و هەڵەبجە
بێدەنگی عەرەب لەئاست كارەساتی هەڵەبجەدا شتێكی زۆر روونە‌و زۆرێكیان تا ئەمڕۆش كە رژێمی بەعس وا بۆ چەند ساڵێكە رووخاووە‌و سەدامیش بەسزای خۆی گەیشتووە ئامادەنین قسەیەكی حەق لەبارەی ئەو كارەساتەوە بكەن، هەربۆیە هەڵوێستی محەمەد قطبە جێگای پێزانین‌و ستایشە كە لەو كات‌و سەردەمەدا وەك كەسایەتی‌و شاعیرێكی بڕواداری خاوەن هەڵوێست شیعرێكی جوانی بۆ شەهید كرانی هەڵه‌بجە نووسیووە كەتەنها فرمێسك رشتن نییە بۆ قوربانیانی ئەو شارە، بەڵكو سەرزەنشتی هەموو ئەو كەسانەش دەكات لە ئاستیدا بێدەنگ بوون‌و مژدەی رووخان‌و شكستی ئەنجامدەرانیشی دەدات‌و وەفادارانە باس لەچاكەی كورد لەمێژووی ئیسلامیدا دەكات.
ئەمەش هۆنراوەكەیەتی:
یا حلبجە
حلبجە أی الناس فیك فیك أشیع وأی مجیب اذا أنادیك یسمع
أری الشرق من هول الفجیعة صامتا یكاد لها من شدە الامر یركع
تقاسمت الاهوا‌ء كل حدوده وما عاد یدری أی شر سیدفع
فلیس له فی دفة الامر قائد ولیس له فیما یخطط مرجع
فلا تطلبی من فاقد الشیء نصرە فلن یستر الاعظا‌ء ثوب مرقع
“حلبجة ” انا قد دفناك حیة وكنا جمیعا فی الجریمة نرتع
وما حركتنا صرخە من معذب ولا سال منا فی الحوادث مدمع
أبیدت قری الاكراد بین عیوننا ودمر شعب والملایین نسمع
صمتنا وباركنا الجریمة وأنبرت وسائلنا تخفی وبالضد تقنع
شربنا من الكأس التی شربته وقدمه الساقی لنا وهو یصفع
” حلبجة ” ان الحزن مل‌ء قلوبنا تكاد له أكبادنا تتقطع
فما الكرد الا أهلنا واحبة كرام لهم فی النفس حب وموقع
اذا دمعت عین العجائز تشتكي تفرق بیت ثار فی القلب موجع
أننسی كرام الناس أحفاد فاتح له فی رحاب القدس ذكر ومرجع
” حلبجة ” حكم الفرد فینا أضاعنا فكم من شقي للشعارات یرفع
یصادر رأیا أو یدمر أمة ویجزم فی كل الامور ویقطع
” حلبجة” لن نحیا مع الحزن عمرنا سیسقط للباغی قناع وبرقع
لئن سامنا خسفا وقهرا وذلة غدا فی جحیم العار لابد یقبع
” حلبجة ” ان الفجر ات وحاسم سیعلو لوا‌ء الحق حتما ویرفع
