ئه‌م په‌رتووكه له بنه‌ڕه‌تدا به‌زمانى عه‌ره‌بى له لایه‌ن: د.عبدالعزیز بن سطام بن عبدالعزیز آل سعود، به ناونیشانى (تراتیب المقاصد الشرعیة: دراسه نُظُمیة تأصیلیة) له دوو توێى تێنووسێكى 98 لاپه‌ره‌یی به پایان گه‌یشتووه. ساڵى ى1436 كۆچى له ژماره‌ى سی و پێنجه‌هه‌مینى گۆڤارى زانسته شه‌رعییه‌كان (مجله العلوم الشرعیة) چاپ و بڵاوكراوه‌ته‌وه.
هه‌روه‌ها له‌لایه‌ن: نزار له‌تیف ئه‌حمه‌د به ناونیشانى (پله‌به‌ندیی مه‌به‌سته شه‌رعییه‌كان: لێكۆڵینه‌وه‌یه‌كى سیستمیی بنه‌مادۆزى) بۆ كوردى وه‌رگێردراوه، وه‌ك به‌رهه‌مى ژماره 59 ى سه‌نته‌رى زه‌هاوى بۆ لێكۆڵینه‌وه‌ى فیكریی له دوو توێى تیانووسێكى 126 لاپه‌ره‌یی، ساڵى 2017ز، چاپ و بڵاوكراوه‌ته‌وه.
ئه‌م په‌رتووكه وه‌ك سه‌رجه‌م به‌رهه‌مه چاپكراوه‌كانى ترى زه‌هاوى له سلێمانى له هه‌ردوو ناوه‌ندى سارا و رێنوێن و له هه‌ولێر له ته‌فسیر ده‌ستده‌كه‌وێت.
سه‌باره‌ت به ناونیشانه كوردییه‌كه‌ى په‌رتووكه‌كه و به‌كارهێنانى چه‌مكى “مه‌به‌سته شه‌رعییه‌كان”، وه‌رگێر تێبینییه‌كى ورد له په‌راوێزى لاپه‌ره 7ى په‌رتووكه‌كه ده‌خاته ڕوو، ئه‌میش بریتییه له به‌كارهێنانى چه‌مكه‌كه له‌برى چه‌مكى “مه‌به‌سته‌كانى شه‌ریعه‌ت”.
وه‌رگێر پێى وایه به‌كارهێنانى مه‌به‌سته‌كانى شه‌ریعه‌ت وردتر و گونجاوتره له به‌كارهێنانى (مه‌به‌سته شه‌رعییه‌كان) چونكه مه‌به‌سته شه‌رعییه‌كان سه‌رجه‌م ئه‌و مه‌به‌ستانه ده‌گرێته‌وه كه مرۆڤ به مه‌به‌ستى نزیكبوونه‌وه له خودا ده‌یخاته پاڵ كرده‌وه‌كانى، له كاتێكدا مه‌به‌ستى نووسه‌ر له سه‌رجه‌م په‌رتووكه‌كه قسه‌كردنه له‌سه‌ر مه‌به‌سته‌كانى شه‌ریعه‌ت، كه بریتیین له‌و مه‌به‌ستانه‌ى له شه‌ریعه‌تى ئیسلام هاتوون بۆ په‌رپاكردن و پاراستن و گه‌شه‌پێدانیان، به‌ڵام به‌هۆى پابه‌ندبوون به ئه‌مانه‌تى زانستى و پابه‌ندبوون به بنه‌ماكانى وه‌رگێڕان، وه‌رگێر وه‌ك نووسه‌ر (مه‌به‌سته شه‌رعییه‌كان)ـــى به‌كارهێناوه.
ئامانجى ئه‌م په‌رتووكه چیه؟
له وه‌ڵامى ئه‌م پرسیاره‌دا ده‌كرێت بوترێت: ئه‌م په‌رتووكه هه‌وڵێكه بۆ دروستكردنى هه‌ماهه‌نگى له‌نێوان مه‌به‌سته باڵاكانى شه‌ریعه‌ت و مه‌به‌سته سه‌ره‌كییه‌كانى مرۆڤ، ئاشكرایه مرۆڤ چه‌ندین مه‌به‌ستى بێ كۆتا و گۆڕاوى هه‌یه له بیروباوه‌ڕ و كردار و هه‌ڵسوكه‌وته رۆژانه‌ییه‌كانیدا، ئه‌م مه‌به‌ستانه‌ش له رووى چه‌ندێتى و چۆنییه‌تییه‌وه جیاواز و جۆراوجۆرن، به‌پێى كات و شوێن و كه‌سه‌كان گۆرانكاریان به‌سه‌ردا دێت.
له بونیادنانى ئه‌م مه‌به‌ستانه‌ى مرۆڤ له‌سه‌ر مه‌به‌سته نه‌گۆڕه‌كانى شه‌ریعه‌ت و به‌ڵگه‌كانى، هه‌روه‌ها له كاركردن به به‌رژه‌وه‌ندییه په‌سه‌نده‌كان تازه‌گه‌ریی دێته كایه‌وه. خوداى یاسادانه‌ر و سیستمگه‌لێكى جێگیرى داناوه له مه‌به‌سته‌كانى یاسادانان، مه‌به‌سته‌كانى مرۆڤیش سیستمگه‌لێكى گۆڕاون، به‌ڵام تازه‌گه‌ریی له دۆزینه‌وه و كارپێكردنى یاسا شه‌رعییه‌كان و په‌یوه‌ندى نێوان ئه‌م دوو سیسته‌مه سه‌رهه‌ڵده‌دات.
ئه‌م لێكۆڵینه‌وه‌یه ده‌رباره‌ى دابه‌شكردنه جۆراوجۆره‌كانى مه‌به‌سته شه‌رعییه‌كان ده‌دوێت، سروشتى سیستمى مه‌به‌سته شه‌رعییه‌كان و پله‌به‌ندیی و په‌یوه‌ندى نێوانیان و په‌یوه‌ندى نێوان مه‌به‌سته گۆڕاوه‌كانى شوێن و كات و بارودۆخى مرۆڤه‌كان ده‌خاته روو، به ڕه‌چاوكردنى ئه‌و ده‌وروبه‌ره‌ى كه مه‌به‌سته شه‌رعییه‌كان كارى تێدا ده‌كه‌ن، بۆیه ده‌توانیین بڵێین ئه‌م كتێبه روونكردنه‌وه‌یه بۆ: سروشتى پله‌به‌ندیی مه‌به‌سته شه‌رعییه‌كان و په‌یوه‌ندیی نێوانیان و داكه‌وته و گۆڕاوه‌كانى ده‌وروبه‌ریان.
پێكهاته‌ى په‌رتووكه‌كه بریتییه له شێوازى دارشته‌ى لێكۆڵینه‌وه‌ی ئه‌كادیمى كه له پێشه‌كی و ده‌ره‌نجام، هه‌روه‌ها چوار به‌شى سه‌ره‌كى پێكهاتووه.
پێشه‌كییه‌كه دواى كورته و ده‌روازه‌یه‌ك سه‌باره‌ت به پرسه‌كه چه‌ند بڕگه‌یه‌كیش له‌خۆده‌گرێت، گرنگیی لێكۆڵینه‌وه، بابه‌تى لێكۆڵینه‌وه، پڕۆگرامى لێكۆڵینه‌وه، پلانى لێكۆڵینه‌وه‌كه‌وه گرنگترین بڕگه‌كانن كه وه‌ك به‌شێك له پێشه‌كى، یان به دارشتنێكى تر، وه‌ك به‌شێك له پڕۆپۆزه‌لى لێكۆڵینه‌وه‌كه رێنووس كراون.
به‌شی یه‌كه‌م: دابه‌شكردنى مه‌به‌سته شه‌رعییه‌كان
سه‌ره‌تا پێناسه‌ى مه‌به‌سته‌كان ده‌كات, له رووى زمانه‌وانى و زاراوه‌ییه‌وه مه‌به‌سته‌كان چین و چى ده‌گه‌ینن و به‌چى ده‌وترێت مه‌به‌ستى شه‌رع و پێكهاته‌كه‌ى چیه؟ بنه‌ما له‌سه‌ر بۆچوون و شیكارى زانایانى وه‌ك شاتبى و غه‌زالى و ئیبن عاشور تاوتوێى ئه‌م پرسه ده‌كات.
ئینجا له‌سه‌ر دابه‌شكردنیان ده‌وه‌ستێت كه به‌سه‌ر هه‌ردوو لقى دابه‌شكردنى راسته‌قینه و دابه‌شكردنى ره‌چاوكارى دابه‌ش ده‌بێت. ئینجا له‌سه‌ر دابه‌شكارى مه‌به‌سته‌كان له هه‌ردوو روانگه‌ى قه‌تعى و زه‌نى بوونیان ده‌وه‌ستێت.
دواتر وه‌ك توێژه‌ر خۆى جۆرێكى ترى دابه‌شكارى بۆ مه‌به‌سته شه‌رعییه‌كان ده‌كات و ناوى ده‌نێت: (دابه‌شكردنى مه‌به‌سته‌كان له به‌ر رۆشنایی پله‌به‌ندى نێوانیان). دواتر پله‌به‌ندى هۆكاره‌كانى مه‌به‌سته‌كان و، دابه‌شكردنى مه‌به‌سته‌كان به‌پێى گرنگیان و، دابه‌شكردنى مه‌به‌سته‌كان بۆ ره‌هایی مه‌به‌سته‌كان و مه‌به‌ستى ره‌ها چه‌ند بڕگه‌یه‌كى ترى ئه‌م به‌شه‌ن.
به‌شى دووه‌م: ره‌هایی مه‌به‌سته شه‌رعییه‌كان
“روانیین له ره‌هایی مه‌به‌سته شه‌رعییه‌كان به پله‌ى یه‌كه‌م روانیینه بۆ جۆرایه‌تى و چه‌ندایه‌تیی مه‌به‌سته شه‌رعییه‌كان به مه‌به‌ستى یه‌كه‌م. پاشان به پله‌ى دووه‌م روانیینه بۆ هۆكارى هاوبه‌شى نێوان سه‌رجه‌م مه‌به‌سته‌كان، ئه‌ویش به‌رژه‌وه‌ندییه به مه‌به‌ستى دووه‌م”. ئه‌م چه‌ند دێره ده‌روازه‌یه بۆ چوونه ناو بابه‌تێكى گرنگ كه بریتییه له چۆنییه‌تى روانیین بۆ مه‌به‌سته‌كانى شه‌ریعه‌ت.
دواتر له‌سه‌ر مه‌به‌سته‌كانى به‌دیهێنان ده‌وه‌ستێت، مه‌به‌ستى یه‌كه‌م له به‌دیهێنانى بوونه‌وه‌ر به‌گشتى و مرۆڤ به‌تایبه‌تى به (په‌رستن) ده‌ستنیشان ده‌كات، دواتر (به‌ندایه‌تى خۆویست و ئاره‌زومه‌ندانه) به مه‌به‌ستى دووه‌م ده‌ناسێنێت و به به‌رزترین پله‌ى گوێڕایه‌ڵى هه‌ژماری ده‌كات. ئینجا باس له گرنگى به‌ندایه‌تى ئاره‌زومه‌ندانه ده‌كات, كه چۆن ده‌بێته خاڵى دروستكردنى هه‌ماهه‌نگى له‌گه‌ڵ به‌ندایه‌تى ناچارى، چونكه ئاشكرایه مرۆڤ له به‌شه نه‌گۆڕه‌كانى وه‌ك هه‌ڵبژاردنى ره‌چه‌ڵه‌ك و ره‌نگ و زمان و ده‌نگ و ته‌مه‌ن به ناچارى به‌نده‌ى خودایه، ده‌ى به خواپه‌رستى و گوێڕایه‌ڵى هه‌ماهه‌نگى له‌نێوان هه‌ردوو جۆر به‌ندایه‌تییه‌كه دروست ده‌بێت.
دواتر مه‌به‌سته‌كانى ترى به‌دیهێنان ده‌خاته روو، كه بریتیین له: جێبه‌جێكردنى فه‌رمانه‌كانى په‌روه‌رێن و، خۆدورگرتن له قه‌ده‌غه‌كراوه‌كان و، ته‌نیا بۆ خودا په‌رستش كردن و، هه‌وڵى به خواپه‌رستى كردن سه‌رجه‌مى ژیان تایبه‌ت خوو و ئاكار و گوفتار.
له بڕگه‌یه‌كى تردا باس له مه‌به‌سته‌كانى یاسادانان ده‌كات. ئه‌ویش به‌سه‌ر دوو لق دابه‌ش ده‌كات، مه‌به‌سته‌كانى یاسادانه‌ر له یاسادانان و مه‌به‌سته‌كانى یاسادانه‌ر له ناو یاسادانان. لقی یه‌كه‌یمیش (مه‌به‌سته‌كانى یاسادانه‌ر له یاسادانان) بۆ مه‌به‌ستى ریشه‌یی و بنچینه‌ى كه بریتییه له “پاراستنى ئایین” هه‌روه‌ها مه‌به‌ستى دووه‌م دابه‌ش ده‌كات. مه‌به‌ستى دووه‌میش بریتییه له (پاراستنى گیان، پاراستنى عه‌قلّ، پاراستنى نامووس و وه‌چه، پاراستنى سه‌روه‌ت و سامان). سه‌باره‌ت به لقى دووه‌م كه بریتییه له (مه‌به‌سته‌كانى یاسادانه‌ر له ناو یاسادانان) ئه‌ویش بۆ سه‌ر ئیسلام و ته‌كلیف دابه‌ش ده‌كات، ئیسلام وه‌ك رشته‌به‌ندى خواپه‌رستییه‌كانى وه‌ك شایه‌تومان و، نوێژ و، رۆژوو، زه‌كات و، حه‌ج بۆ كه‌سێك تواناى هه‌بێت. هه‌روه‌ها ته‌كلیفیش بۆ چه‌سپاندنى به‌ڵگه و، توانین و، تێگه‌یاندن و، ئاگاداركردنه‌وه پۆلێن ده‌كات.
به‌شى سێیه‌م: مه‌به‌ستى شه‌رعى ره‌ها
ئه‌م به‌شه به‌م قسه‌یه ده‌ستپێده‌كات: “روانین له مه‌به‌ستى شه‌رعى ره‌هادا به پله‌ى یه‌كه‌م روانینه له هۆكارى هاوبه‌شى نێوان سه‌رجه‌م مه‌به‌سته‌كان، ئه‌ویش به‌رژه‌وه‌ندییه، پاشان به پله‌ى دووه‌م روانینه له جۆرایه‌تیی مه‌به‌سته شه‌رعییه‌كان”. مه‌به‌ستیشى به به‌رژه‌وه‌ندى له‌م تێكسته‌ى رابرد، بریتییه له (به‌رژه‌وه‌ندى ره‌هاى به‌نده‌كان) وه‌ك له درێژه‌ى بابه‌ته‌كه‌دا روونیده‌كاته‌وه، ئینجا جیاوازى نییه كه ئه‌م به‌رژه‌وه‌ندییه دونیایی بێت یان قیامه‌تى.
بۆ سه‌لماندنى ئه‌م بۆچوونه‌ش پشت به قسه‌ى كۆمه‌ڵێك كه‌ڵه زاناى ناودارى مسوڵمان ده‌به‌ستێت، وه‌ك ئه‌بو حه‌سه‌نى ئامێدى و، ئیبن ته‌یمیه‌یی حه‌رانى و، عیززى كورى عه‌بد السلام و، ابن القیم ى جه‌وزى و پێشه‌واى مه‌به‌ستگه‌راكان شاتبی.
دواتر بڕگه‌یه‌ك ته‌رخان ده‌كات بۆ روونكردنه‌وه‌ى (مه‌به‌ست له مه‌به‌ستى شه‌رعى ره‌ها) كه ده‌كرێت له‌م دێره كورتیبكه‌ینه‌وه: (بریتییه له پاراستنى ره‌های به‌ژه‌وه‌ندیی به‌نده‌كان). ئه‌مه چۆن ده‌كرێت؟ له وه‌ڵامدا ده‌نوسێت: “پاراستنى ره‌هاى به‌رژه‌وه‌ندى به چاودێرى و زیادكردنى به‌رژه‌وه‌ندییه‌كان و دوورخستنه‌وه و كه‌مكردنه‌وه‌ى خراپه‌كان”.
بنه‌ما له‌سه‌ر ئه‌م ئه‌نجامگیرییه‌ى سه‌ره‌وه پرسیارێكى جدى ده‌وروژێنێت كه ئه‌مه‌یه: بۆچى خوا به‌رژه‌وه‌ندى به‌نده‌كانى كردۆته مه‌به‌ستى شه‌رعى ره‌ها؟ له درێژه‌ى به‌شه‌كه به‌شیكارێكى ورد، هه‌وڵى وه‌ڵامدانه‌وه‌ى ئه‌م پرسیاره‌ى داوه.
هه‌ر له چوارچێوه‌ى ئه‌م به‌شه بڕگه‌یه‌ك ته‌رخان ده‌كات به‌ناونیشانى “هه‌روه‌ك ئه‌وه‌ى خودا له‌سه‌ر خۆى پێویست كردووه” تیایدا باس له‌و شتانه ده‌كات كه خودا له‌سه‌ر خۆى پێویستى كردووه و هه‌روه‌ها ئه‌و شتانه‌ى كه له‌سه‌ر خۆشى قه‌ده‌غه‌كردوون. دواتر له برگه‌یه‌كى تردا (به‌دیهێنراوه‌كان ناچارنین) كۆمه‌ڵێك پێشه‌كى ریز ده‌كات و دواتر چه‌ند ئه‌نجامگیرییه‌كیان له‌سه‌ر هه‌ڵده‌چنێت. دواتر باس له ته‌سخییر و ته‌خییر ده‌كات، و به هێڵكارییه‌كى شیكارى پوخت له‌سه‌ر كرۆك و ناوه‌ڕۆكى ئه‌م به‌شه كۆتایی به‌م به‌شه ده‌هێنێت.
به‌شى چواره‌م: سیستمى په‌یوه‌ندییه مه‌به‌ستییه‌كان
سه‌ره‌تا پێكهاته‌ى چه‌مكى سیستم روونده‌كاته‌وه، هه‌روه‌ها پێى وایه كه پێكهاته‌ى ناوه‌ڕۆكى سیستم له فه‌رمووده‌ى په‌یامهێن (د.خ) هاتووه، ئه‌م فه‌رمووده‌یه‌ى باس له هاوسۆزى و هه‌ماهه‌نگى نێوان مسوڵمانان ده‌كات. ئینجا له بڕگه‌یه‌كى تردا باس له (په‌یوه‌ندیی نێوان ره‌هاى مه‌به‌سته‌كان و مه‌به‌ستى ره‌ها) ده‌كات. له‌م برگه‌یه‌دا شیكارێكى ورد و درێژ بۆ بۆچوونى ئیبن القیم ى جه‌وزى ده‌كات سه‌باره‌ت به جیاكارى له‌نێوان فه‌رمانى ره‌ها و ره‌هاى فه‌رمان له 10 روه‌وه. پاشان باس له (سیستمى په‌یوه‌ندى به‌رژه‌وه‌ندى به مه‌به‌سته‌وه) ده‌كات، كه پێوه‌رى سه‌ره‌كى سیستمى پله‌به‌ندى مه‌به‌سته شه‌رعییه‌كان بریتییه له به‌رژه‌وه‌ندییه په‌سه‌نده‌كان به‌پێى شه‌رع. له برگه‌كانى دواتردا باس له (سیستمى په‌یوه‌ندى نێوخۆیی مه‌به‌سته شه‌رعییه‌كان و سیستمى په‌یوه‌ندى ده‌ره‌كیی مه‌به‌سته شه‌رعییه‌كان) ده‌كات، به‌ر له كۆتایی هاتنى ئه‌م به‌شه‌ش هێڵكارییه‌كى وردى نه‌خشه‌یی سه‌باره‌ت به ناوه‌رۆكه‌كه‌ى ده‌نه‌خشێنێت.
ئه‌نجامه‌كانى لیكۆڵینه‌وه
له‌م برگه‌یه‌دا، جیاواز له په‌رتووك و لێكۆڵینه‌وه ئه‌كادیمییه‌كانى تر, نه‌ریتێكى سه‌رنج راكێشى داهێناوه, كه ئه‌ویش بریتییه له ورژاندنه‌وه‌ى پرسیاره جه‌وهه‌رییه‌كانى په‌رتووكه‌كه و خستنه رووى وه‌ڵامه‌كان به پوختى. چه‌ند پرسیارێكى وه‌ڵامداونه‌ته‌وه وه‌ك: ئایا په‌یوه‌ندى مه‌به‌سته‌كان له‌سه‌ر یه‌ك ئاسته یان له‌سه‌ر چه‌ند ئاستێكى جیاوازه؟ ئایا ئه‌م په‌یوه‌ندییه هه‌ره‌مییه یاخود ئاسۆیی؟ ئایا ئه‌م په‌یوه‌ندییه به‌پێى سیستمێكى كراوه‌یه، یاخود سیستمێكى داخراوه؟ ویستراوى مه‌به‌سته‌كان چییه؟ چۆنیه‌تییه‌كى چۆنه و بۆچى؟.
ئینجا ئه‌نجامه گشتییه‌كانى لێكۆڵینه‌وه‌كه له سێ خاڵى سه‌ره‌كیدا پوخت ده‌كاته‌وه:
یه‌كه‌م: مه‌به‌ستى باڵاى خودا له كۆى رشته‌به‌ندى مه‌به‌سته‌كان بریتییه له سوودى به‌نده‌كان به ره‌هایی وه‌ك سۆز و به‌خشش.
دووه‌م: مه‌به‌ستى باڵاى به‌دیهێنان و یاسادانان بریتییه له به‌جێگه‌یاندنى په‌رستنه‌كان بۆ به‌ده‌ستهێنانى به‌ندایه‌تى خودا.
سێیه‌م: مه‌به‌سته شه‌رعییه‌كان بریتین له: ئه‌و به‌رژه‌وه‌ندیانه‌ى به‌نده‌كان كه له په‌رستش و په‌رستن و گوێرایه‌ڵی په‌روه‌رێن ده‌ستى ده‌خه‌ن.
له كۆتایی
دوا به‌ش و بڕگه‌ى ئه‌م لێكۆڵینه‌وه مه‌به‌ستگه‌راییه به‌ناونیشانى (له‌كۆتایی)ــدا به پایان ده‌گات. نووسه‌ر سه‌رجه‌م په‌یامى لێكۆڵینه‌وه‌كه له وه‌ڵامى پرسیارێك كورت و پوخت ده‌كاته‌وه كه بریتییه له: سوود و به‌رهه‌مى لێكۆڵینه‌وه‌ى پله‌به‌ندیی مه‌به‌سته شه‌رعییه‌كان چییه؟ له ئه‌نجامى توێكارى و شیكارییدا، وه‌ك توێژه‌ر و لێكۆڵه‌ر گه‌یشتووه به سێ جۆر سوودى سه‌ره‌كى، كه ئه‌مانه‌ن: سووده زانیارییه‌كان (فوائد معرفیه) و، سووده مه‌نهه‌جییه‌كان (فوائد منهجیه) و، سوودى رێكارى كردارى (فوائد إجرائه عملیه).
له كۆتاییدا لیستى گرنگترین سه‌رچاوه‌كانى به‌كارهێنراو له‌م لێكۆڵینه‌وه‌یه هاوپێچ كردووه.
تێبینى:
له كۆتایی خوێندنه‌وه و رانانى ئه‌م په‌رتووكه‌كه به پێویستى ده‌زانم چه‌ند تێبینى و سه‌رنجێكى خاكییانه رێنووس بكه‌م:
یه‌كه‌م: پرسى مه‌به‌سته‌كانى شه‌ریعه‌ت یاخود مه‌به‌سته شه‌رعییه‌كان یه‌كێكه له هه‌ره پرسه ئوسوڵییه‌كان كه به‌داخه‌وه له كوردستان وه‌ك پێویست گرنگى پێنه‌دراوه, له كاتێك پانتاییه‌كى شاراوه‌ى زۆر فروان له ده‌قه‌كانى قورئان و فه‌رمووده و حوكمه شه‌رعیی و فقهییه‌كان داده‌پۆشن. مه‌به‌ستم به پانتایی شاراوه، واته به رووكه‌شى له ده‌قه‌كان ده‌رناكه‌ون و ئاشكراكردنیان پێویستى به تێڕامان و هه‌وڵى تێگه‌یشتنى قوڵه له حیكمه‌تى حوكمه‌كان, به‌داخه‌وه له جیهانى ئیسلامى به‌گشتى و كوردستان و رۆژهه‌ڵاتى ناوه‌راست به‌تایبه‌تى زۆر به سستى سه‌یرى ئه‌م پرسه ده‌كرێت، له كاتێك پێویسته رۆڵێكى میحوه‌رى و جه‌وهه‌رى پێبدرێت به‌تایبه‌ت له كاتى فه‌توادان له‌سه‌ر پرسه جۆراوجۆره‌كان.
دووه‌م: به‌حوكمى ئه‌وه‌ى پرسى مه‌به‌سته باڵاكانى شه‌ریعه‌ت گرنگى و بایه‌خى تایبه‌تى هه‌یه، خوێندنه‌وه‌ى ئه‌م په‌رتووكه پێویست و زه‌روره.
سێییه‌م: ئه‌م وه‌رگێرانه جۆرێك له نا جۆرییه‌تى و ته‌ته‌ڵه‌ى پێوه‌دیاره، ره‌نگه بۆ وشكى بابه‌ته‌كه بگه‌ڕێته‌وه كه خودى پرسه‌كه به حوكمى ئه‌وه‌ى به‌شێكه له پرسه هزرییه‌كان، سروشتى پرسه هزرییه‌كانیش ئالۆز و ووشكه، ده‌كرێت به‌شێكى بۆ ئه‌مه بگه‌ڕێته‌وه، به‌شێكى تریشى بۆ ئه‌وه ده‌گه‌رێته‌وه كه وه‌رگێر زۆر حه‌رفى ته‌رجه‌مه‌ى په‌رتووكه‌كه‌ى كردووه، باشتر وابوو زیاتر خۆى له قه‌ره‌ى ته‌رجه‌مه‌ى مه‌فهومى و ناوه‌رۆك دابا له برى پابه‌ندبوونى ره‌ها به ته‌رجه‌مه‌ى حه‌رفى..
